Focus op de Nederlandse champignonsector, leider in duurzame innovatie en voedseltransitie
Ontmoetten we twee belangrijke spelers uit de Nederlandse champignonindustrie: Rob Banken, directeur van Banken Champignons Groep (Europees leider in de productie en distributie van verse paddenstoelen, met vestigingen in Nederland, België en Polen) en Jan Klerken Jr., CEO van Scelta Mushrooms (baanbrekende innovator voor de verwerking van paddenstoelen en de ontwikkeling van ingrediënten, gevestigd in Venlo, Nederland).
Uit hun getuigenissen komt een duidelijke visie naar voren: Nederland bevestigt zijn positie als Europees leider in de champignonindustrie, waarbij technologische innovatie wordt gecombineerd met engagement voor het milieu.
Een sector volop in beweging
De Nederlandse champignonsector ondergaat momenteel een grote transformatie, waarbij een verschuiving plaatsvindt van massaproductie naar geavanceerde toepassingen met een hoge toegevoegde waarde. Deze transformatie is gebaseerd op solide fundamenten die zijn gelegd in de jaren 1950, waarbij wereldberoemde tuinbouwexpertise vandaag gecombineerd wordt met een hoogwaardige infrastructuur.
We bouwen bruggen tussen producenten, technologie en de voedingsindustrie om de waarde van elke paddenstoel te maximaliseren
legt Jan Klerken Jr.
Rob Banken van zijn kant benadrukt graag de historische sterke punten die aan de basis liggen van dit succesverhaal:
“Ons land geniet van een unieke positie dankzij de oprichting van efficiënte coöperaties die al meer dan 70 jaar de productie van teeltsubstraten optimaliseren. Onze bevoorrechte toegang tot grondstoffen, met name dankzij onze ruime toegang tot kwaliteitsvolle paardenmest, gecombineerd met onze expertise op het gebied van tuinbouw, infrastructuur en internationale handel, maakt Nederland een van de wereldleiders binnen de sector.”
Deze geïntegreerde aanpak, die kenmerkend is voor het Nederlandse model, maakt een nauwe samenwerking mogelijk tussen alle spelers binnen de sector, van productie tot export.
Innovatie en duurzaamheid staan centraal
Met het oog op de uitdagingen van vandaag investeert de sector massaal in technologische innovatie: robotisering en kunstmatige intelligentie zorgen voor een revolutie op het vlak van oogstmethoden en perfectioneren de productie. “Innovatie zit in ons DNA”, aldus Jan Klerken Jr., “en uitdagingen zetten we om in kansen voor verandering”. Zo ontwikkelen telers innovatieve en duurzame oplossingen, zoals het aanzienlijk verminderen van het gebruik van turf in substraten en het installeren van warmteterugwinningssystemen.
Rob Banken bevestigt deze baanbrekende dynamiek en beschrijft de concrete vooruitgang die de sector boekt:
We boeken opmerkelijke vooruitgang in de vervanging van turf, met vervangingspercentages van 30 tot 50%. De wijdverspreide toepassing van groene energie en de optimalisering van onze hygiënepraktijken verminderen ook aanzienlijk onze impact op het milieu. Dankzij onze geavanceerde hygiënevoorschriften kunnen we bijvoorbeeld thermische desinfectie na de productie vermijden, waardoor ons energieverbruik daalt.
Rob Banken
Cruciale rol in de voedseltransitie
Paddenstoelen spelen een cruciale rol in de Europese voedseltransitie.
Omdat ze van nature rijk zijn aan umami en essentiële voedingsstoffen, vormen ze het perfecte antwoord op de huidige verwachtingen van consumenten op zoek naar plantaardige alternatieven.
Jan Klerken Jr. merkt deze positieve impact elke dag:
“De impact van de voedseltransitie op onze sector is erg groot. Bij Scelta zien we dat onze producten wereldwijd in allerlei toepassingen worden geïntegreerd – van veggieburgers tot sauzen en snacks, wat het opmerkelijke potentieel van paddenstoelen in de eiwittransitie aantoont.”
Toonbeeld van circulariteit en milieuvriendelijkheid
De champignonsector onderscheidt zich door zijn voorbeeldige inzet voor het milieu. De productie vindt voornamelijk binnen plaats, waardoor de impact op de lokale biodiversiteit uiteraard beperkt blijft. En champignonproducenten investeren massaal in hernieuwbare energie en circulaire productiesystemen. “Bij Scelta geloven we in het ‘zero waste’ principe,” legt Jan Klerken Jr. uit. “Elk deel van de paddenstoel, zelfs producten die oorspronkelijk bestemd waren voor de afvalcontainer, wordt gerecycled tot hoogwaardige extracten of ingrediënten.”
Rob Banken vult aan:
“We verkennen actief nieuwe wegen in de circulaire economie. Champignonsubstraat vindt een tweede leven als bodemverbeteraar en we voeren momenteel veelbelovende tests uit met het recyclen van compost door middel van hygiënische en ontziltingsbehandelingen. Hoewel deze processen nog steeds uitdagingen met zich meebrengen qua koolstofvoetafdruk en productiekosten, zijn ze het bewijs van onze voortdurende inzet voor meer circulariteit. Daarnaast openen innovaties in materialen op basis van mycelium nieuwe perspectieven voor het terugwinnen van substraten op houtbasis.”
Deze circulaire aanpak, die door de hele sector wordt gedeeld, creëert een volledig geïntegreerde waardeketen, die de positie van de sector als model voor duurzame landbouw versterkt.
Uitdagingen en vooruitzichten
Stijgende energie- en grondstofkosten dwingen producenten om voortdurend te innoveren. “We anticiperen ook op toekomstige regelgevingen door vandaag te investeren in geavanceerde technologieën, zoals energiezuinige installaties, milieuvriendelijke schoonmaakproducten en gesloten productiesystemen. De grootste uitdaging blijven echter de kosten van deze duurzame innovaties, waarvoor ondersteuning in de hele waardeketen nodig is,” aldus nog Jan Klerken Jr. Toch is hij resoluut optimistisch over de toekomst:
“Champignons zullen een steeds belangrijkere rol spelen in functionele voedingsmiddelen en volgens de Verenigde Naties zal onze sector een cruciale rol spelen in de wereldwijde eiwittransitie”.
Een mening die sterk gedeeld wordt door Rob Banken: “Europese paddenstoelen vertegenwoordigen een uitstekende keuze voor consumenten die gezondheidsvoordelen en een lage milieu-impact combineren tegen een betaalbare prijs.”
