Productie
In België nemen paddenstoelen een belangrijke plaats in, zowel in onze keuken als in onze economie. De grootste bastions van onze nationale productie bevinden zich in West-Vlaanderen en Limburg waar de champignon (Agaricus bisporus), ook bekend als champignon de Paris, 95% van de totale productie vertegenwoordigt.
In 2024 was de Belgische productie goed voor 25.000 ton, wat de robuustheid en structuur van deze sector weerspiegelt. Deze productie zorgt ervoor dat de Belgische markt vrijwel volledig zelfvoorzienend is en maakt tegelijkertijd de weg vrij voor export naar andere Europese landen (97% van de export is bestemd voor buurlanden zoals Nederland en Frankrijk). “De Belgische champignon is een lokaal product dat op duurzame wijze wordt geteeld en aan zeer hoge kwaliteitsnormen voldoet. We zijn trots dat we dit product aan Belgische en Europese consumenten kunnen aanbieden”, zegt Karel Desmet, producent en woordvoerder van de sector.
Deze dynamiek is gebaseerd op historische expertise, die voornamelijk wordt gevoed door de grensoverschrijdende samenwerking met Nederland en het onderzoekscentrum INAGRO, dat meer dan 50 jaar ervaring heeft in de champignonteelt. Het resultaat: een sector die economische prestaties, onberispelijke kwaliteit, uitstekende gezondheidsaspecten en voortdurende innovatie weet te combineren, met name op het gebied van alternatieve substraten en teeltsystemen met een lage milieu-impact. “Dat is een groot voordeel: dankzij onze samenwerking met INAGRO kunnen we voortdurend innoveren, vooral op het vlak van alternatieve substraten, het verminderen van natuurlijk veengebruik en het perfectioneren van teeltcycli”, benadrukt Karel Desmet.
Consumptie en distributie
De cijfers spreken voor zich: in 2024 werd er op de Belgische markt 15.838 ton champignons verkocht, goed voor een omzet van 86,8 miljoen euro. Bijna 79% van deze verkoop was bestemd voor thuisconsumptie.
Champignons zijn vooral te vinden in de supermarkt (56% marktaandeel) en in de hard discount (26%), waardoor ze voor een groot publiek toegankelijk zijn. Dit succes is te verklaren door hun culinaire veelzijdigheid, hun hoge voedingswaarde en hun eenvoudige bereiding, wat vooral door de jongere generaties wordt gewaardeerd.
Nationale aanbevelingen voor een evenwichtige voeding
In België wordt aanbevolen om dagelijks 2 porties fruit en 3 porties groenten te eten.
Het is ook belangrijk om elke dag te variëren en een andere seizoensgroente te kiezen.
Maatschappelijke trends en voedseltransitie
De Belgische champignonsector is een belangrijke speler binnen de huidige voedseltransitie. Champignons voldoen namelijk aan tal van verwachtingen van de consument: lokale productie, vegetarisch, tegengaan van voedselverspilling, enz.
“Onze sector biedt een concreet antwoord op de huidige maatschappelijke uitdagingen: lokaal, duurzaam, gezond en toegankelijk. Belgische champignons zijn een verantwoorde keuze, zowel voor onze gezondheid als voor onze planeet”, benadrukt producent Karel Desmet.
In een context waarin Belgen gemiddeld 5,3 keer per week koken (35 minuten bereidingstijd), bieden champignons een eenvoudige, snelle en smakelijke culinaire oplossing.
Tot slot biedt de toename van flexitarisme en vegetarisch koken ook nieuwe perspectieven voor de sector, met een duidelijke positie binnen het segment van lokaal geproduceerde en circulaire plantaardige eiwitten.
Model van duurzame innovatie
De Belgische champignonsector onderscheidt zich door haar investeringen op het vlak van duurzaamheid en innovatie :
- Automatisering van de oogst voor meer nauwkeurigheid en om antwoord te bieden op het vinden van beschikbare arbeidskrachten;
- Energietransitie met innovatieve koelsystemen, zonnepanelen en waterbesparende reinigingstechnologieën;
- Drastische vermindering van het gebruik van pesticiden door het inzetten van nematoden als biologisch bestrijdingsmiddel;
- Substraten met een laag veengehalte voor het behoud van natuurlijke veengebieden, via projecten zoals Alter-Peat, BIOSCHAMP en PEATLESS ;
- Recycleren van bijproducten voor een werkzame kringloopeconomie : het VALORCHAMP-project zet landbouwafval om in plantaardige biopolymeren en champost dat wordt gebruikt als bodemverbeteraar.
“Duurzaamheid is geen modewoord, het is onze dagelijkse job. We optimaliseren elke stap in de cyclus, van teelt tot compostering. Niets gaat verloren, alles wordt gerecycleerd”
vat Karel Desmet samen.
